Ugledni britanski list Economist objavio je analizu u kojoj navodi da Evropa više ne može živjeti u iluziji da će se promijeniti tek kada je na to natjera kriza – jer se, kako ističu, kriza već događa. Trostruki udar globalnih poremećaja – rat u Ukrajini, promjene u transatlantskim odnosima i oslanjanje na strane izvore ekonomskog i bezbjednosnog oslonca – stavlja EU pred nužnost temeljnih reformi.
Autor teksta navodi pet “luksuza” koje Evropa više ne može sebi dozvoliti:
-
Loš odnos prema Velikoj Britaniji
Nakon Brexita, EU je prema Velikoj Britaniji zauzela stav distanciranja i kažnjavanja, dijelom da bi obeshrabrila slične pokušaje drugih članica. Međutim, Economist ističe da EU više ne može ignorisati geopolitičku, vojnu i industrijsku važnost Ujedinjenog Kraljevstva i da bi se odnosi morali obnoviti na zdravijim temeljima. -
Nametanje pravila udaljenim partnerima
Brisel je godinama uživao u tzv. „briselskom efektu“, gdje su EU propisi postajali globalni standard. Ipak, taj pristup je izazvao otpor u zemljama poput Indonezije, koje osjećaju da im Evropa diktira pravila bez uvažavanja lokalnih realnosti. Kako bi uspješno sklapala nove trgovinske sporazume i nadoknadila gubitke usljed američkog protekcionizma, EU mora postati fleksibilnija i otvorenija za kompromis. -
Ignorisanje unutrašnjih trgovinskih barijera
Unutar same Unije, administrativne prepreke i dalje usporavaju poslovanje. Prema procjenama MMF-a, trošak tih barijera jednak je carini od čak 110%. Uklanjanje tih prepreka postaje prioritet ako EU želi ojačati unutrašnju trgovinu i smanjiti zavisnost od vanjskih tržišta. -
Odgađanje teških reformi, posebno u demografiji
Pad broja radno sposobnog stanovništva predstavlja ogroman izazov. Omjer između radnika i penzionera rapidno se pogoršava – do 2050. na jednog penzionera dolaziće samo dva radnika. Iako se razmatraju rješenja poput podsticanja nataliteta ili povećanja imigracije, Economist ističe da je neizbježno produženje radnog vijeka – luksuz ranog penzionisanja više nije održiv. -
Nedovoljna ulaganja u odbranu
Godinama je Evropa koristila benefite bezbjednosti koje su garantovale Sjedinjene Američke Države, a troškove usmjeravala ka socijalnoj potrošnji. Međutim, u trenutku kada SAD sve više vode transakcioni pristup, Evropa mora preuzeti veću odgovornost za vlastitu sigurnost. Štednja na odbrani, koja je decenijama bila norma, postaje sve teže održiva.
(Klix.ba)
